Jaka stal jest najlepsza na noże?
Popis: Z nożem o stałym ostrzu poradzisz sobie z przygotowaniem drewna na ognisko, a nawet zastąpisz kołki do namiotu.
Spis treści |
Wstęp
Jakość stali, z której wykonane jest ostrze noża, wraz z jego geometrią, decyduje o jego właściwościach użytkowych. Czy nóż będzie dobrze ciął? Czy nie zardzewieje? Czy mogę nim przygotować drewno na ognisko? Czy szybko się stępi? A jak łatwo go potem naostrzyć? Im więcej myślisz o wyborze noża, tym więcej pytań pojawia się w głowie. Na co więc zwrócić uwagę?
Kluczowe właściwości stali na noże
Wszystkie te pytania można sprowadzić do sześciu podstawowych właściwości stali na noże.
- Twardość stali
To zdolność stali do przeciwstawiania się uszkodzeniom podczas użytkowania. Wpływa również na to, jak długo nóż utrzymuje ostrość. Im twardsza stal, tym dłużej pozostaje ostra, ale jednocześnie jej ostrzenie może być trudniejsze. Miększa stal ostrzy się łatwiej, ale trzeba ją też częściej ostrzyć. Twarda stal bywa jednak krucha i przy upadku może łatwiej pęknąć. - Wytrzymałość (ciągliwość) stali
Określa odporność ostrza na pękanie przy nagłym uderzeniu. Im bardziej wytrzymała stal, tym lepiej znosi wykruszenia i złamania. Wyższa wytrzymałość jest pożądana w przypadku noży outdoorowych, które są narażone na różnorodne warunki. - Odporność na korozję
Podczas użytkowania noża w terenie nie da się go całkowicie uchronić przed wilgocią. A wilgoć powoduje korozję metali. Dlatego do stali nierdzewnej dodaje się chrom, który tworzy na powierzchni warstwę ochronną. Nie oznacza to jednak, że stal nierdzewna w ogóle nie rdzewieje – jest po prostu bardziej odporna. - Odporność na zużycie
Nóż może ulec zużyciu pod wpływem różnorodnych czynników. Na przykład działanie szorstkich, drobnych cząstek, takich jak piasek, które uszkadzają powierzchnię głowni. Noże z twardszej stali są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne i dłużej trzymają ostrość. Z drugiej strony może być obniżona wytrzymałość stali. Głownia wtedy łatwiej pęka.
WSKAZÓWKA: Nóż w podróży przechowuj w praktycznym etui. Ochroni ono nóż przed zużyciem i stępieniem, a także Ciebie i Twój ekwipunek przed jego ostrzem.
- Trzymanie ostrości
Twarda stal dobrze utrzymuje ostrość i nie trzeba jej tak często ostrzyć. Z drugiej strony, jest bardziej podatna na wykruszenia, a ostrzenie w terenie może nie być łatwe.
WSKAZÓWKA: Ostry nóż zawsze i wszędzie? Spakuj do plecaka ostrzałkę do noży. A jeśli nie wiesz, jak prawidłowo naostrzyć nóż, zainspiruj się mistrzami z Victorinox.
- Łatwość ostrzenia
Wybierasz się na dłuższą wyprawę? Musisz mieć możliwość naostrzenia noża w terenie za pomocą prostej osełki? W takim razie musisz zrezygnować z najwyższej twardości stali.
|
|
Jak wybrać właściwy nóż w 10 krokachPo przeczytaniu tego artykułu będziesz w stanie wybrać nóż idealnie dopasowany do swoich potrzeb. |
Która stal jest tą właściwą?
Idealna stal na ostrze noża outdoorowego powinna być zrównoważoną kombinacją poszczególnych właściwości. Producenci od wieków starają się znaleźć idealny balans. Perfekcja nie istnieje, ale dzięki ich staraniom mamy do dyspozycji wiele gatunków stali, z których możemy wybrać tę optymalną dla naszych potrzeb.
WSKAZÓWKA: Dbaj o swój nóż. Szczególnie o mechanizm noży wielofunkcyjnych, który nie lubi wilgoci. Regularnie go czyść, susz i smaruj specjalnym olejem.

Dobry nóż wielofunkcyjny zastąpi całą skrzynkę z narzędziami. A w podróży nigdy nie wiesz, co może się przydać.
Rodzaje stali ze względu na skład
Do stali dodaje się inne pierwiastki, które poprawiają jej właściwości i przenoszą wydajność noża na wyższy poziom.
Stal węglowa
Popularny rodzaj stali na noże outdoorowe. Łatwo się ostrzy i stosunkowo dobrze trzyma ostrość. Wyróżnia się wytrzymałością. Wymaga jednak większej dbałości, aby nie skorodowała. Stal idealna na maczety i noże survivalowe.
Stal nierdzewna
Jest to stop żelaza, węgla i najczęściej chromu, który zapewnia większą odporność na korozję. Zazwyczaj wymaga częstszego ostrzenia. Poszukiwany materiał na noże kuchenne, scyzoryki i noże składane.
Inne pierwiastki stopowe
Oprócz chromu do stali dodaje się również inne pierwiastki chemiczne, które wpływają na jej końcowe właściwości.
|
Pierwiastek |
Zwiększa |
|
Fosfor |
Wytrzymałość, twardość |
| Chrom |
Odporność na korozję, twardość |
| Kobalt |
Wytrzymałość, twardość |
| Krzem |
Elastyczność, odporność na deformacje |
| Mangan |
Twardość, odporność na ścieranie |
| Molibden |
Twardość, wytrzymałość, odporność na korozję |
| Nikiel |
Wytrzymałość, odporność na korozję |
| Węgiel |
Twardość, elastyczność, ostrość |
| Wanad |
Twardość, wytrzymałość, odporność na uderzenia |
| Wolfram |
Twardość, odporność na wysokie temperatury |
Porównanie popularnych gatunków stali
Skala ocen od 1 do 10, im wyższa wartość, tym lepsza dana właściwość. Jednakże z ogólnego punktu widzenia liczy się równowaga między poszczególnymi cechami. Dlatego nie szukaj 10 za wszelką cenę. Jeśli chcesz nóż, który łatwo się ostrzy, ale też coś wytrzyma, łatwość ostrzenia powinna mieć wartość 8 do 9, a pozostałe właściwości powinny mieć wartość około 5. Tak jest w przypadku jednej z najbardziej poszukiwanych szwedzkich stali Sandvik 12C27 lub stali nierdzewnej 7Cr17MoV.
W tabeli można znaleźć najpopularniejsze rodzaje stali i ich oceny. Najbardziej cenione są stale o zrównoważonym stosunku właściwości. Z drugiej strony ważne miejsce zajmuje również stal, która ma niskie koszty produkcji i łatwo się ostrzy.
|
Stal |
Typ |
Wytrzymałość |
Trzymanie ostrości |
Odporność na korozję |
Łatwość ostrzenia |
Uwagi |
|
12C27 |
Sandvik |
6 |
4 |
5 |
6 |
Jedna z najlepszych na rynku. |
|
14C28N |
Sandvik |
6 |
5 |
4 |
5 |
Doskonały stosunek ceny do jakości. |
|
420 |
Stal nierdzewna |
6 |
2 |
8 |
9 |
Tania stal, wymagająca częstego ostrzenia. |
|
420HC |
Stal nierdzewna |
6 |
3 |
8 |
9 |
Ulepszona wersja stali 420. |
|
440A |
Stal nierdzewna |
6 |
3 |
5 |
9 |
Standardowa stal o solidnych parametrach. |
|
440C |
Stal nierdzewna |
5 |
4 |
4 |
6 |
Ulepszona wersja stali 440A. |
|
1070 |
Stal węglowa |
5 |
2 |
1 |
10 |
Bardzo łatwa do ostrzenia. |
|
3CR13 |
Stal nierdzewna |
6 |
3 |
6 |
7 |
Dobry stosunek właściwości. |
|
7Cr17MoV |
Stal nierdzewna |
6 |
4 |
5 |
9 |
Chińska stal o doskonałym stosunku właściwości. |
|
8Cr13MoV |
Stal nierdzewna |
4 |
3 |
3 |
8 |
Chińska stal ekonomiczna. |
|
D2 |
Stal narzędziowa |
6 |
7 |
4 |
3 |
Stal narzędziowa, doskonałe parametry w przystępnej cenie. |
Co jeszcze przyda się na wyprawie po przygodę?
Dobry nóż to podstawa. Jeśli jednak planujesz dłuższy trekking, będziesz potrzebować znacznie więcej.
- Praktyczny plecak, który dobrze się nosi i pomieści wszystko, co ważne.
- Butelka na wodę, ponieważ brak płynów może szybko skrócić Twoją wyprawę.
- Zapasy jedzenia w zależności od długości podróży.
- Rozpałka lub krzesiwo, ponieważ ogień jest źródłem ciepła, podgrzanego jedzenia i światła.
- Kuchenka outdoorowa, na której przygotujesz jedzenie bez konieczności zdobywania drewna na ognisko.
- Lekki śpiwór, w którym nabierzesz sił na kolejny dzień.
- Namiot lub tarp, który ochroni Cię w nocy przed niekorzystną pogodą.
A prawdziwy koneser spakuje do plecaka również przenośny ekspres do kawy. Ponieważ pachnące espresso o poranku to konieczność.
-
Składane -
Wielofunkcyjne -
Ze stałą głownią -
Multitoole -
Siekierki i łopaty -
Kuchenne -
Pokrowce -
Breloczki i zawieszki -
Akcesoria do noży
Przydatne linki
Autor: Lucie Kručková
Źródła: archiwum autora, archiwum 4camping,






















