Jak poprawnie warstwować odzież funkcyjną

Wstęp

Chcesz czuć się komfortowo w każdych warunkach? Zachować ciepło, gdy jest zimno, pozostać suchym, gdy pada deszcz i nie przegrzewać się, gdy świeci słońce? W takim razie nie możesz lekceważyć świadomego wyboru odzieży. Nie chodzi tu o modę, ale o funkcjonalność i – co równie ważne – o umiejętne łączenie poszczególnych elementów ubioru. Komponowanie zestawu odzieży technicznej w celu osiągnięcia optymalnego komfortu termicznego to nic innego jak stosowanie systemu warstwowego, popularnie zwanego "ubieraniem na cebulkę".

System trzech warstw, czyli popularna "cebulka"

System trzech warstw to fundament outdoorowej garderoby. Jego celem jest maksymalne wykorzystanie unikalnych właściwości poszczególnych warstw odzieży, aby zapewnić ciału optymalne warunki niezależnie od pogody i intensywności wysiłku. Każda z warstw pełni w tym systemie ściśle określoną rolę. Prawidłowe działanie całości jest możliwe tylko wtedy, gdy wszystkie trzy elementy współpracują ze sobą.

Warstwa pierwsza (bazowa): Transport wilgoci

Podstawą jest wysokiej jakości bielizna termoaktywna, która przylega bezpośrednio do ciała. Jej zadaniem nie jest ogrzewanie, lecz błyskawiczne i skuteczne odprowadzanie potu z powierzchni skóry do kolejnej warstwy, co pozwala utrzymać skórę suchą i zapobiega wychłodzeniu.

Warstwa druga (izolacyjna): Utrzymanie ciepła

Ta część systemu ma za zadanie przejąć wilgoć z pierwszej warstwy i przetransportować ją dalej na zewnątrz, a jednocześnie skutecznie izolować ciało przed chłodem. Idealnie do tego celu nadają się materiały o niskiej chłonności i zdolności do magazynowania dużych ilości ogrzanego powietrza – najczęściej jest to odzież polarowa lub bluzy z nowoczesnych ocieplin syntetycznych.

Warstwa trzecia (ochronna): Tarcza przed żywiołami

Warstwa wierzchnia odgrywa kluczową rolę w całym systemie. To ona chroni nas przed wiatrem, deszczem i śniegiem. Musi być nieprzemakalna, aby zapobiec przedostawaniu się wody z zewnątrz, a jednocześnie paroprzepuszczalna (oddychająca), aby umożliwić odparowanie wilgoci odprowadzonej przez dwie pierwsze warstwy. Dlatego odzież trzeciej warstwy wykonana jest z materiałów z membraną lub powłoką hydrofobową.

Jakie materiały wybrać dla poszczególnych warstw?

System warstwowy jest na tyle funkcjonalny, na ile funkcjonalny jest każdy z jego elementów.

Pierwsza warstwa

Zacznijmy od bielizny. Słowo "funkcyjna" jest tu kluczowe. Oznacza ono cały szereg właściwości, które zapewniają komfort podczas wysiłku. To właśnie tutaj popełniany jest najczęstszy błąd. Zapomnij o luźnych, bawełnianych koszulkach. Są przyjemne w dotyku, ale chłoną pot jak gąbka, stają się zimnym kompresem i skutecznie wychładzają organizm. Zamiast tego wybierz:

• Wełnę merynosów: Posiada unikalne właściwości – nie chłonie zapachów, jest naturalnie antybakteryjna, grzeje nawet gdy jest wilgotna i jest trudnopalna. To idealny wybór na dłuższe wyprawy i aktywności o zmiennej intensywności, zwłaszcza w chłodniejszych warunkach.
• Włókna syntetyczne: W ciepłe dni i podczas bardzo intensywnego wysiłku lepiej sprawdzą się materiały syntetyczne, takie jak Coolmax. Błyskawicznie odprowadzają pot i bardzo szybko schną.

Niezależnie od wybranego materiału, pamiętaj, że bielizna termoaktywna musi idealnie przylegać do ciała, aby mogła efektywnie pełnić swoją funkcję.

Druga warstwa

Tu również należy unikać bawełny. Zamiast klasycznej bluzy, sięgnij po odzież z materiałów, które nie chłoną wilgoci i doskonale izolują. Najpopularniejszym wyborem jest polar. Jego struktura skutecznie zatrzymuje ogrzane przez ciało powietrze, tworząc warstwę izolacyjną. Jednocześnie polar ma zdolność do przejmowania wilgoci z bielizny termoaktywnej i transportowania jej dalej od ciała. To właśnie dlatego jest tak ceniony przez turystów i sportowców.

Trzecia warstwa

Ostatnia warstwa to Twoja tarcza ochronna, najczęściej w postaci kurtki i spodni. Głównym kryterium przy jej wyborze powinna być wodoodporność. Jest ona określana za pomocą parametru zwanego "słupem wody". Mówi on, jakiemu ciśnieniu wody (wyrażonemu w milimetrach) jest w stanie oprzeć się dany materiał, zanim zacznie przemakać. Im wyższa wartość, tym lepsza ochrona przed deszczem.

Może się wydawać, że nawet niska wartość słupa wody, jak w przypadku parasola (ok. 400 mm), powinna wystarczyć. Nic bardziej mylnego. Materiał parasola jest napięty i nie styka się z ciałem. W przypadku kurtki, nacisk szelek plecaka, opieranie się o skałę czy klęczenie na mokrym podłożu znacząco zwiększa ciśnienie wody, wymagając znacznie wyższego parametru wodoodporności, aby materiał nie przemókł.

Logicznie, najlepiej byłoby wybrać kurtkę o jak najwyższym słupie wody. Tu jednak pojawia się kompromis. Istnieje ścisła zależność między wodoodpornością a oddychalnością (zdolnością materiału do odprowadzania pary wodnej). Z reguły im bardziej wodoodporny jest materiał, tym słabiej oddycha, i na odwrót. Wyjątkiem są zaawansowane technologicznie membrany, takie jak Gore-Tex czy Dermizax, które oferują doskonałe parametry w obu tych obszarach.

Wodoodporność, czyli słup wody w praktyce

• 450 mm: Typowa wodoodporność parasola.
• 5 000 mm: Wystarczająca ochrona podczas siedzenia na mokrej ławce.
• 12 000 mm: Odporność na przemakanie podczas klęczenia w mokrym śniegu.
• 18 000 mm: Odporność na nacisk szelek ciężkiego plecaka.
• 30 000 mm: Wytrzymałość na ciśnienie powstające podczas upadku narciarza na mokry śnieg.

Oddychalność i paroprzepuszczalność Wybierasz odzież outdoorową, ale gubisz się w technicznych terminach? W naszym słowniczku wyjaśniamy kluczowe pojęcia, w tym różnicę między paroprzepuszczalnością a oddychalnością. >>> CZYTAJ DALEJ <<<

Oddychalność i paroprzepuszczalność

Paroprzepuszczalność to zdolność materiału do przepuszczania pary wodnej. Im jest wyższa, tym szybciej i efektywniej pot jest odprowadzany od ciała. Warto zaopatrzyć się w kurtkę z zaawansowaną membraną, jeśli spodziewasz się trudnych warunków. Jeśli jednak prognozy są dobre, lepszym wyborem może okazać się lekka wiatrówka z podstawową impregnacją. Będzie znacznie lżejsza, bardziej pakowna i zapewni wystarczającą ochronę przed przelotnym deszczem.

Wykończenie DWR, powłoka i membrana

W specyfikacji odzieży wierzchniej często spotykamy się z tymi trzema terminami. Oto, co oznaczają:

• DWR (Durable Water Repellency): To fabrycznie naniesiona na materiał apretura, która sprawia, że woda perli się na powierzchni i nie wnika w tkaninę. Jest to w istocie trwała impregnacja, która z czasem wymaga odnowienia.
• Powłoka (Coating): Specjalna, wodoodporna warstwa naniesiona na wewnętrzną stronę materiału. Zapewnia dłuższą żywotność niż DWR, ale kosztem niższej oddychalności.
• Membrana: Zaawansowana technologicznie, mikroporowata warstwa zalaminowana z materiałem wierzchnim. Oferuje najwyższy poziom wodoodporności i oddychalności oraz najdłuższą żywotność.

Softshell: kompromis idealny?

Softshell to ogólne określenie nowoczesnych, wielowarstwowych materiałów, które łączą w sobie cechy warstwy drugiej (izolacyjnej) i trzeciej (ochronnej). Jego główne zalety to wytrzymałość mechaniczna, wiatroszczelność, doskonała oddychalność i podstawowa wodoodporność. Jest to idealne rozwiązanie na większość warunków, o ile nie spodziewamy się intensywnych, długotrwałych opadów. Wszystko, co warto wiedzieć o tej technologii, znajdziesz w naszym artykule Wszystko o softshellu.

Wskazówka: Pamiętaj, że system warstwowy dotyczy nie tylko tułowia. Niezbędne jest również odpowiednie obuwie z membraną oraz skarpety z materiałów funkcyjnych. Bawełniane frotte zostaw w domu!

Dobra rada na koniec

Aby Twoja odzież techniczna służyła jak najdłużej, wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Pierz ją regularnie w specjalnych detergentach i systematycznie odnawiaj warstwę hydrofobową za pomocą impregnatów. Już po pierwszym deszczu zauważysz różnicę.

• Odzież męska

• Odzież damska

• Odzież dziecięca

• Jak wybrać odzież outdoorową?

Przydatne linki

• Poradniki

• Testy

• Reportaże

• E-SHOP

Autor: Vít Hruška

Źródła: pixabay.com, unsplash.com