Raki vs. raczki, kiedy i których użyć?

Wstęp

Wraz z nadejściem zimy, przygotowania do wypraw nabierają szczególnego znaczenia. Jak mówi przysłowie: „przezorny zawsze ubezpieczony”. W ostatnich latach, gdy zimy częściej zaskakują nas oblodzeniem niż kopnym śniegiem, warto zaopatrzyć się w sprzęt zapewniający przyczepność, aby uniknąć nieprzyjemnych upadków, które mogłyby zepsuć całą wycieczkę. Przeanalizujmy wspólnie dostępne rozwiązania, aby ułatwić Ci wybór.

Jak wybrać odpowiedni sprzęt?

Wybór odpowiednich raczków lub raków spośród bogatej oferty rynkowej może wydawać się wyzwaniem. Aby ułatwić decyzję, warto odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań:

• Przeznaczenie: W jakie góry i w jakich warunkach będziesz się poruszać? Warunki na szlakach w Karkonoszach znacznie różnią się od alpejskich lodowców. Kluczowe jest również to, czy planujesz jednodniową wycieczkę, czy wielodniową wyprawę, podczas której waga i objętość ekwipunku mają ogromne znaczenie.
• Kompatybilność z obuwiem: To niezwykle istotny czynnik. Raczki muszą idealnie pasować do butów, zwłaszcza tych o miękkiej, elastycznej podeszwie. W przypadku raków, wybór systemu mocowania (koszykowe, półautomatyczne, automatyczne) jest ściśle uzależniony od konstrukcji Twoich butów.
• Budżet: Inwestycja w sprzęt powinna odzwierciedlać częstotliwość jego użytkowania. Do sporadycznego użytku na oblodzonych alejkach parkowych wystarczą prostsze modele. Regularne wyprawy w góry zimą wymagają solidnego, niezawodnego sprzętu.

Porównanie podstawowych typów sprzętu: od lewej raczki gumowe, raczki łańcuchowe ultralekkie, raczki łańcuchowe turystyczne, raki koszykowe.

Raczki turystyczne

Raczki stanowią doskonałe wsparcie podczas poruszania się po oblodzonym terenie o umiarkowanym nachyleniu, zarówno w mieście, jak i w niższych partiach gór. Zimą zawsze warto mieć je w plecaku, na wypadek nagłego pogorszenia warunków.

Rodzaje raczków

Na rynku dostępne są dwa główne typy raczków:

1. Raczki gumowe z kolcami
To najprostsza i najbardziej ekonomiczna opcja. Nie sprawdzą się w trudnym terenie górskim, gdzie krótkie kolce nie zapewniają wystarczającej przyczepności. Ich przeznaczeniem są oblodzone chodniki i łatwe, płaskie szlaki turystyczne. Zaletą jest niska cena i łatwość zakładania, wadą – mniejsza trwałość i przyczepność.

Raczki łańcuchowe ultralekkie: idealne do biegania zimą lub na lekkie wędrówki, gdzie zapewniają wystarczającą przyczepność.

2. Raczki łańcuchowe
Modele z mniejszymi kolcami sprawdzą się podczas biegania po oblodzonych ścieżkach, a te z większymi, agresywniejszymi zębami stanowią doskonały kompromis między raczkami miejskimi a rakami turystycznymi. To idealny wybór na zimowe wędrówki po górskich szlakach, gdzie teren zmienia się między zamarzniętą ziemią a oblodzonym śniegiem. Stalowe zęby doskonale „wgryzają się” w podłoże, zapewniając stabilność. Ich zaletą jest idealne przyleganie do podeszwy i pewne trzymanie stopy nawet na stromym terenie.

Należy jednak pamiętać, że nawet najlepsze raczki łańcuchowe nie zastąpią raków w stromym, wysokogórskim terenie.

Raczki łańcuchowe z większymi zębami: idealne do zimowych wędrówek i przejść górskich o umiarkowanym nachyleniu.

Raki wspinaczkowe

Raczki i raki pełnią podobną funkcję, ale są przeznaczone do zupełnie innego terenu. O ile raczki łańcuchowe zapewniają wsparcie na stromiznach, o tyle na trasy z bardzo stromymi podejściami i zejściami, gdzie poślizgnięcie grozi upadkiem z wysokości, **niezbędne są raki**.

Rodzaje raków

Raki klasyfikujemy według sposobu mocowania do butów. Wybór odpowiedniego typu zależy od posiadanego obuwia i planowanej aktywności.

• Raki koszykowe (turystyczne): Najbardziej uniwersalne, pasują do większości sztywnych butów trekkingowych (kategorii B/C), nawet tych bez specjalnych rantów. Ich zakładanie jest proste, a cena przystępna. Są przeznaczone do klasycznej turystyki zimowej i łatwych tras lodowcowych.

Ilustracja montażu raków koszykowych (turystycznych).

• Raki półautomatyczne: Wymagają specjalistycznych butów trekkingowych (najczęściej kategorii C/D) ze specjalnym rantem z tyłu buta, na którym zatrzaskuje się zapięcie. Przód mocowany jest za pomocą koszyka. System ten zapewnia znacznie większą stabilność i niezawodność niż raki koszykowe, dlatego jest polecany na bardziej strome i techniczne trasy.

Wiele modeli raków półautomatycznych można przekształcić w automatyczne, wymieniając przedni koszyk na pałąk.

• Raki automatyczne: Najbardziej niezawodny i sztywny system mocowania. Przeznaczone są wyłącznie do w pełni sztywnych, technicznych butów wysokogórskich i skiturowych, wyposażonych w ranty z przodu i z tyłu. Ich zakładanie jest błyskawiczne, co jest kluczowe w trudnych warunkach. Używane są podczas zaawansowanych wypraw wysokogórskich, wspinaczki lodowej i skialpinizmu.

Szczegóły mocowania raków automatycznych na butach skiturowych – widoczny przedni pałąk i tylny zatrzask.

Na rynku dostępne są raki z 10 lub 12 zębami, wykonane z lekkiego aluminium lub wytrzymałej stali. Wybór zależy od kompromisu między wagą a trwałością oraz od terenu. Raki aluminiowe są idealne na wycieczki skiturowe po śniegu, ale na terenie skalno-lodowym szybko ulegną zniszczeniu – tam niezbędna jest stal.

Z własnego doświadczenia

Wybór odpowiedniego sprzętu zależy od rodzaju aktywności. Osobiście przekonałam się, że raczki łańcuchowe doskonale sprawdzają się podczas zimowych wędrówek i biegów trailowych w Beskidach czy Karkonoszach. Posiadam zarówno klasyczny model turystyczny, jak i ultralekki, który bez problemu mieści się w kamizelce biegowej.

Na wysokogórskie wyprawy w Tatry czy Alpy wybieram stalowe raki koszykowe z 12 zębami. Zapewniają one niezrównaną stabilność i niezawodność na twardym lodzie i stromych stokach. Są na tyle uniwersalne, że pasują zarówno do moich butów trekkingowych kategorii B/C, jak i do butów skiturowych.

Jesienna wyprawa na lodowiec Marmolada - Punta Penia.

Przydatne linki

• Poradniki

• Testy

• Reportaże

• E-SHOP

Autor: Kamila Zelinková

Źródła: archiwum autora