Jak wybrać buty wspinaczkowe

Wstęp

Buty wspinaczkowe to najważniejszy element ekwipunku, który ma bezpośredni wpływ na Twoje wyniki i możliwości w skale. Podczas gdy pozostałe elementy służą przede wszystkim zapewnieniu bezpieczeństwa, to właśnie buty w połączeniu z prawidłową techniką decydują o przyczepności, precyzji i komforcie stania na stopniach. Dobrze dobrane, odciążają dłonie i ramiona, pozwalając na pokonywanie trudniejszych dróg. Prawidłowy rozmiar gwarantuje z kolei, że buty nie będą powodować niepotrzebnego bólu.

Anatomia buta wspinaczkowego

Zanim przejdziemy do wyboru, przyjrzyjmy się poszczególnym elementom, z których składa się but wspinaczkowy. Zrozumienie ich funkcji pomoże Ci podjąć świadomą decyzję.

• Kaski wspinaczkowe

• Karabinki i ekspresy

• Przyrządy asekuracyjne

• Friendy, kości, haki

Kopyto

Kopyto określa profil i kształt buta. Dostępne są modele od zupełnie płaskich po ekstremalnie wygięte (asymetryczne). Początkujący, którzy korzystają głównie z większych stopni, docenią komfort płaskiego profilu. Z kolei zaawansowani wspinacze, kosztem wygody, wybiorą agresywnie wygięte kopyto, które pozwala na precyzyjne przeniesienie siły na czubek buta i stanie na najmniejszych krawądkach.

Podeszwa

Buty z miękką i cienką podeszwą oferują doskonałe czucie skały, ale szybciej się zużywają. Im grubsza i twardsza podeszwa, tym mniejsza precyzja na małych stopniach, ale znacznie większa trwałość i wsparcie dla stopy.

Materiał wierzchni

Cholewka buta wspinaczkowego jest wykonana ze skóry lub syntetycznego mikrowłókna. Skóra jest bardziej przewiewna i lepiej dopasowuje się do stopy, ale ma tendencję do rozciągania się z czasem. Buty syntetyczne doskonale trzymają swój pierwotny kształt, ale oferują słabszą wentylację.

Podeszwa środkowa (śródpodeszwa)

To warstwa znajdująca się między podeszwą a cholewką, która decyduje o sztywności buta. Im twardsza śródpodeszwa, tym but lepiej sprawdza się na twardych skałach z małymi stopniami (np. wapień, granit). Im jest bardziej miękka, tym but jest lepszy do wspinaczki na tarcie (np. w piaskowcu) lub w dużym przewieszeniu.

Zapięcia

Rozróżniamy trzy podstawowe rodzaje zapięć:

• Wsuwane (slip-on): tzw. baletki. Są najwygodniejsze do szybkiego zakładania, ale muszą być idealnie dopasowane od nowości, ponieważ nie oferują żadnej możliwości regulacji.
• Na rzepy (velcro): Doskonały kompromis między szybkością zakładania a dobrym dopasowaniem. To najpopularniejszy system, pozwalający na szybką regulację i zapewniający solidne trzymanie stopy.
• Sznurowane (lace-up): Oferują najbardziej precyzyjne dopasowanie na całej długości stopy, ale ich zakładanie i zdejmowanie jest najbardziej czasochłonne.

Klikając na obrazek, możesz zobaczyć ofertę karabinków.

Dobór rozmiaru

Wybór odpowiedniego rozmiaru butów wspinaczkowych to sztuka. But powinien być ciasny, aby zapewnić precyzyjne czucie stopni, ale jednocześnie nie może powodować paraliżującego bólu. Szczególnie na początku przygody ze wspinaniem, skup się na komforcie. Najpierw musisz wzmocnić mięśnie stóp i przyzwyczaić się do specyfiki obuwia. Dopiero z czasem, wraz ze wzrostem umiejętności, możesz zdecydować się na mniejszy, bardziej agresywny model.

Pamiętaj, że rozmiarówka poszczególnych producentów znacząco się różni – różnica przy tym samym numerze może wynosić nawet 2-3 rozmiary. Dlatego każdy model butów należy bezwzględnie przymierzyć.

• Odzież wspinaczkowa

• Buty wspinaczkowe

• Uprzęże wspinaczkowe

• Liny wspinaczkowe

Jak prawidłowo przymierzać buty wspinaczkowe?

• Buty wspinaczkowe przymierzaj na boso lub w bardzo cienkich skarpetkach.
• But nie powinien nigdzie powodować punktowego, ostrego bólu.
• Pięta musi być idealnie osadzona i nie może poruszać się w bucie.
• Jeśli w sklepie jest ścianka testowa, sprawdź, jak buty zachowują się na stopniach.
• Przymierzaj jak najwięcej modeli i rozmiarów. Istnieje wiele rodzajów kopyt i tylko poprzez testowanie dowiesz się, które najlepiej pasuje do Twojej stopy.

Klikając na obrazek, możesz zobaczyć naszą ofertę sprzętu wspinaczkowego.

Buty wspinaczkowe dla kobiet

Damskie buty wspinaczkowe renomowanych marek różnią się od męskich nie tylko kolorystyką, ale przede wszystkim kształtem kopyta, które jest węższe i lepiej dostosowane do anatomicznej budowy kobiecej stopy. Zazwyczaj są one również nieco bardziej miękkie niż ich męskie odpowiedniki.

Buty wspinaczkowe dla dzieci

Dzieciom absolutnie nie należy kupować zbyt ciasnych butów wspinaczkowych, ponieważ może to negatywnie wpłynąć na rozwój ich stóp. Lepiej wybrać rozmiar nieco większy. Na początku dodatkową przestrzeń można wypełnić skarpetką.

Jaki typ buta wybrać do konkretnej dyscypliny?

• Dla początkujących: Zdecydowanie polecamy wygodne buty o płaskim lub lekko asymetrycznym profilu.
• Na pionowe i lekko przewieszone drogi: Dobrze sprawdzą się twardsze buty, które zapewniają wsparcie na małych stopniach.
• Na tarcie (np. w piaskowcu): Lepszym wyborem będą bardziej miękkie buty, oferujące większą powierzchnię kontaktu ze skałą.
• W góry i na drogi wielowyciągowe: Priorytetem jest komfort. Wybierz wygodny, sprawdzony model.
• Do boulderingu: Najlepiej sprawdzą się miękkie, asymetryczne buty z dużą ilością gumy na pięcie i palcach do haczenia.

Z czasem dojdziesz do wniosku, że warto mieć kilka par butów i dobierać je w zależności od charakteru wspinania. Często na wyjazd zabieram ze sobą dwie pary: bardziej agresywne na trudne drogi i wygodniejsze, płaskie modele do rozgrzewki i pokonywania łatwiejszych dróg.

Życzymy udanego wyboru!

• Przyrządy asekuracyjne

• Friendy, kości, haki

• Via ferrata

• Plecaki wspinaczkowe

• Czekany

• Raki

• Crashpady

• Akcesoria wspinaczkowe

Przydatne linki

• Poradniki

• Testy

• Reportaże

• E-SHOP

Autor: Katka Balcarová

Źródła: archiwum 4camping