Jak smarować biegówki? Wszystko, co musisz wiedzieć.

Wstęp: Wprowadzenie do sztuki serwisu

Smarowanie nart biegowych to nie czarna magia, choć niewątpliwie jest to dziedzina wiedzy. Nie bez powodu zawodnicy mają całe zespoły serwisowe, dbające wyłącznie o przygotowanie sprzętu. W tym artykule przeprowadzimy Cię przez proces smarowania na poziomie, który jest w pełni osiągalny nawet dla początkujących, ale jednocześnie gwarantuje doskonałe rezultaty na trasie. Wskażemy odpowiednie smary, a dla tych, którzy cenią sobie prostotę, przedstawimy nowoczesne alternatywy niewymagające smarowania.

Anatomia narty biegowej

Zanim zagłębimy się w arkana doboru smarów, kluczowe jest zrozumienie budowy narty. Spód narty, czyli ślizg, dzielimy na trzy strefy funkcjonalne.

• Na dziobie i piętce narty znajduje się strefa poślizgu, odpowiadająca za płynne sunięcie po śniegu.
• Pomiędzy nimi zlokalizowana jest komora odbicia (inaczej strefa odbicia), która odgrywa fundamentalną rolę w technice klasycznej.

To właśnie komora odbicia wymaga szczególnej uwagi. Ma ona długość ok. 65-75 cm, rozciągając się od pięty wiązania do punktu znajdującego się o jedną długość buta przed nim. W tym miejscu aplikuje się smary na trzymanie. Podczas biegu techniką klasyczną, dociśnięcie komory do śniegu powoduje jej chwycenie podłoża, co umożliwia efektywne odbicie i zapobiega cofaniu się narty.

Rada eksperta: Precyzyjne wyznaczenie komory odbicia zleć w profesjonalnym serwisie narciarskim. Tylko specjalista, uwzględniając Twoją masę ciała i twardość nart, jest w stanie określić jej idealną długość z milimetrową dokładnością.

Rada eksperta: Możesz również wyznaczyć komorę orientacyjnie w warunkach domowych. Potrzebujesz do tego asystenta i markera. Stań na obu nartach na płaskiej powierzchni, rozkładając ciężar ciała równomiernie. Druga osoba powinna wsunąć cienką kartkę papieru pod ślizg. Strefa, w której papier porusza się swobodnie, to właśnie Twoja komora odbicia. Zaznacz jej granice z boku narty.

Perfekcyjne przygotowanie nart to fundament skutecznego smarowania.

Etap I: Perfekcyjne przygotowanie

Zakładamy, że po ostatnim treningu sprzęt trafił prosto do pokrowca. Cały proces serwisowy jest więc przed Tobą. Zanim nałożysz świeżą warstwę smaru, musisz bezwzględnie usunąć starą i dokładnie oczyścić ślizgi.

Jak to wykonać profesjonalnie?

• Użyj cykliny i szczotki z brązowym lub miedzianym włosiem, aby usunąć resztki smaru. Pracuj zawsze w jednym kierunku – od dziobu do piętki.
• Proces ten znacznie ułatwi dedykowany zmywacz do wosków. Po jego użyciu przetrzyj ślizg do sucha specjalną ściereczką z fibry.

Mając idealnie czyste narty, możesz przystąpić do właściwej konserwacji. W przypadku techniki klasycznej, oklej granice komory odbicia taśmą maskującą, aby precyzyjnie aplikować smary.

Co decyduje o wyborze smaru?

• Technika biegu (klasyczna czy łyżwowa)
• Temperatura powietrza
• Struktura i wilgotność śniegu
• Poziom zaawansowania narciarza

Etap II: Smarowanie strefy poślizgu

Naszym celem jest tu uzyskanie maksymalnego poślizgu. Kiedy ślizg bieleje, jest to sygnał, że jego struktura jest przesuszona. To ostatni dzwonek, by go zregenerować i nasycić parafiną lub smarem poślizgowym. Podczas gdy w technice łyżwowej smar poślizgowy aplikujemy na całej długości ślizgu, w technice klasycznej nakładamy go wyłącznie na strefy poślizgowe.

Inwestycja w stół serwisowy i zestaw narzędzi to krok w stronę profesjonalizmu i wygody.

Ustabilizuj nartę na stole serwisowym. Przygotuj parafinę i specjalistyczne żelazko do smarów. Używanie domowego żelazka jest ryzykowne ze względu na brak precyzyjnej kontroli temperatury, co może prowadzić do uszkodzenia ślizgu.

Rozprowadź parafinę płynnym, równomiernym ruchem żelazka. Pozostaw do całkowitego wystygnięcia na co najmniej 10 minut. Aby parafina wniknęła głębiej w strukturę ślizgu, proces można powtórzyć. Następnie usuń jej nadmiar cykliną. Na koniec wyszczotkuj ślizg, nie używając nadmiernej siły, i wypoleruj miękką szczotką nylonową.

Rada eksperta: Jeśli chcesz uniknąć pracy z żelazkiem, wybierz płynne smary poślizgowe, tzw. liquidy. Po odczekaniu ok. 15 minut od aplikacji, wystarczy wypolerować ślizg nylonową szczotką lub korkiem.

Etap III: Smarowanie komory odbicia

Aplikacja smaru na trzymanie jest nieodzowna dla narciarzy preferujących technikę klasyczną, których narty nie posiadają zintegrowanego systemu antypoślizgowego (łuska, foka). To on zapewnia niezbędną przyczepność na podejściach i podczas odbicia.

Woski twarde (gripy)

Wosk na trzymanie aplikujemy wyłącznie w obrębie komory odbicia. Po nałożeniu cienkiej warstwy, należy ją precyzyjnie rozprowadzić za pomocą korka. Powierzchnia powinna być idealnie gładka. Aplikujemy kilka (nawet do pięciu) bardzo cienkich warstw, korkując każdą z osobna. Na koniec, oczyść rowek prowadzący. Narty są gotowe do wyjścia.

Woski miękkie (klistry)

Na ekstremalne warunki – lód, śnieg gruby, mokry i brudny – przeznaczone są klistry. Ich aplikacja, wbrew pozorom, jest bardziej wymagająca niż wosków twardych ze względu na lepką konsystencję. Tubkę należy lekko podgrzać, nanieść wosk punktowo na komorę odbicia, a następnie rozprowadzić równomierną, cienką warstwę za pomocą kciuka lub dedykowanej packi.

Smar na trzymanie to domena techniki klasycznej. W technice łyżwowej cała narta pracuje na poślizg.

Dobór wosku: Jak czytać warunki

Na długie wycieczki, jako pierwszą warstwę na trzymanie, warto zaaplikować wosk podkładowy (base wax). Tworzy on wytrzymałą bazę i poprawia przyczepność właściwego smaru, dobieranego do pogody. Wybór wosku zależy ściśle od temperatury i struktury śniegu. Producenci stosują uniwersalny kod kolorystyczny:

• Żółty: Temperatury dodatnie, mokry śnieg.
• Czerwony: Warunki w okolicach 0°C, śnieg wilgotny.
• Fioletowy: Lekki mróz, tuż poniżej zera.
• Niebieski: Umiarkowany mróz (ok. -5°C), świeży śnieg.
• Zielony: Silny mróz (poniżej -10°C), stary, przemrożony śnieg.

Dla początkujących, podstawowy i w zupełności wystarczający zestaw to wosk czerwony i niebieski. Po powrocie z trasy niezwłocznie usuń smar. Dobrą praktyką jest zabezpieczenie ślizgów na czas przechowywania warstwą miękkiej parafiny.

Preferujesz rytmiczną jazdę w torze czy siłową pracę na nieprzetartej trasie?

Diagnostyka i rozwiązywanie problemów

Błędna aplikacja wosku ujawni się natychmiast. Jeśli w trakcie jazdy narty łapią śnieg i hamują, prawdopodobnie wosk jest zbyt miękki lub jego warstwa jest za gruba. Należy go usunąć i zaaplikować twardszy wariant (na niższą temperaturę). Jeśli podczas odbicia narty ślizgają się do tyłu, to sygnał, że wosk jest za twardy. Rozwiązaniem jest użycie bardziej miękkiego wosku, przeznaczonego na wyższe temperatury.

Alternatywa: Narty bezsmarowe

Dla tych, którzy pragną uniknąć całej alchemii związanej z woskowaniem, producenci stworzyli narty z łuską lub foką. Posiadają one zintegrowany system antypoślizgowy w strefie odbicia, eliminujący konieczność stosowania smarów na trzymanie.

Jeśli chcesz uniknąć smarowania na trzymanie, wybierz narty z foką (skin) lub łuską.

Narty z łuską (oznaczenia: no wax, grip, multigrip) posiadają w strefie odbicia specjalnie wytłoczoną strukturę. Ich wadą jest nieznaczne hamowanie podczas zjazdów. Pamiętaj, że strefy poślizgowe w tych nartach nadal wymagają regularnej konserwacji.

Narty typu skin wykorzystują w strefie odbicia pasek z moheru, czyli fokę. Włosie foki gładko sunie do przodu, ale stawia opór przy próbie cofnięcia narty, gwarantując pewne odbicie.

Na rynku dostępne są również narty z technologią nanogrip. Ich ślizg na całej długości pokryty jest specjalną, uniwersalną powłoką, która całkowicie eliminuje potrzebę jakiegokolwiek smarowania.

• Kije biegowe

• Woski do nart biegowych

• Pokrowce na narty

• Narzędzia do serwisu nart

• Rzepy do nart

• Odzież do narciarstwa biegowego

• Gogle i okulary

• Plecaki i kamizelki biegowe

• Nerki biegowe

Przydatne linki

• Poradniki

• Testy

• Reportaże

• E-SHOP

Autor: Alena Bouchalová

Źródła: pixabay.com, archiwum 4camping